Tedavi Merkezi: Cerrahi Hastalarının Ameliyat Sonrası Ayağa Kalkma Davranışlarının Değerlendirilmesi

Şok Diyet

Zaten yemek yeme konusunda beynimizi istediğimiz gibi kontrol edebiliyor olsaydık bugün için şişmanlık bir problem olmaktan çıkacaktı. Dolayısıyla henüz böyle bir gelişme olmadığı için fazla kilolarımızdan kurtulmak istiyorsak kesinlikle beslenme programımızı düzenlememiz gerekmektedir. Daha önceden bahsettiğimiz özel davetler söz konusu olduğunda ise durum daha da vahimdir. çünkü kilo vermek için çok daha az vaktimiz vardır. Bir an önce o özel günde giyeceğimiz elbiseye sığmalıyız. O gün herkes ne kadar kilo verdiğimizi söylemeli. O gün ortamda kendimizi fit hissetmeliyiz. Kalan kısa sürede çok hızlı kilo vermenin formülü ise şok diyetlerdir.

Cerrahi Hastalarının Ameliyat Sonrası Ayağa Kalkma Davranışlarının Değerlendirilmesi

Giriş

Cerrahi girişim geçiren hastaların ameliyat sonrası erken ayağa kalkmaları başta solunum ve dolaşım olmak üzere birçok sistemde oluşabilecek problemlerin önlemesi açısından önemli bir uygulamadır. Erken mobilizasyonun ameliyat sonrası dönemin kalitesini arttırdığı genel olarak kabul edilmektedir. Hastaların ayağa kaldırılması cerrahi hemşirelerinin bilgi ve becerisini gerektiren bağımsız, noninvaziv girişimlerinden biridir (Kaneda ve ark.,2007).

Cerrahi girişimlerin kaçınılmaz sonuçları olan anestezi, yara, drenler ve ağrı hastaları uzun veya kısa süreler için yatağa bağımlı kılmakta ve hastaların ayağa kalkmalarını engellemektedir(Donda, Workman & Mishler (1995). Ameliyat sonrası dönemde hastaların ayağa kaldırılmaması pnönomi, atelektazi gibi respiratuar, tromboflebit gibi vasküler, distansiyon gibi gasrointestinal, idrar retansiyonu, mesane taşı gibi üriner komplikasyonlara yol açmaktadır. Hastaneye yatırılan hastaların %73’nün hiç yürümedikleri ve %84 oranında mobilizasyonun eksik bakım uygulamaları içinde olduğu belirtilmektedir(Kalisch, Landstrom & Williams, 2009; Donda ve ark.,1995; Litwack, 2000 ).

Hastaların ayağa kaldırılmaları için belirlenmiş bir süre yoktur. Cerrahi girişim uygulanan hastalar major cerrahi girişimlerde dahil erken ayağa kaldırılmalıdır. Ağır enfeksiyonlu, şokta, kardiyak yetmezlik gibi hareketi zorlaştırıcı hastalığı olan hastalar hariç çoğu hasta ameliyat günü ayağa kaldırılabilmektedir(Aktan, 2004; Donda ve ark.,1995). Cerrahi hastalarında ayağa kaldırılma işlemi ameliyat öncesi bilgilendirme ile başlamaktadır. Hastaların ayağa kalmanın önemi ve yöntemi konusunda ameliyat öncesi bilgilendirilmesi ve ameliyat sonrası uygulatılması cerrahi hemşiresinin önemli bakım işlevlerinden biridir(Kaneda ve ark.(2007). Hastalar ameliyat öncesi bilgilendirildikleri gibi önce sağ ya da sol yana döndürülürler sonra yatak içinde oturtulurlar. Bu uygulama abdominal bölgeye cerrahi girişim uygulanan hastaların ağrı yaşamasını engellemektedir. Kendisini iyi hisseden hastalar ayağa kaldırılıp yürütülmelidir. Yürüme birkaç adımdan uzak mesafelere iyileşmeye paralel arttırılmalıdır. Ağaya kalkma sırasında ağrı ve ortostatik hipotansiyon sık karşılaşılan bir problemlerdir. Bu nedenle ortostatik hipotansiyonun önlenmesi için hastaların 3-5 dakika dinlenmesine izin verilmelidir(Heye, Foster, Bartlett & Adkins, 2002; Aktan, 2004; Donda ve ark.,1995; Erdil & Elbaş NÖ,2001) Ayağa kaldırılma esnasında ağrıdan yakınan hastalarda 30-45 dakika öncesi analjezik uygulanabilir.Ancak literatürde cerrahi girişim uygulanan hastaların %36’sının hareket etmeden önce analjezik almadığı belirtilmektedir. Hastaların erken ayağa kalkmaları kan dolaşımını hızlandırarak yara iyileşmesini desteklemekte, tromboz oluşumunu engellemekte, solunumu arttırarak atelektazi ve pönömoni sıklığını azaltmakta, hastaların yemek yeme ve iyi olma duygularını desteklemektedir (Litwack, 2000; Kaneda ve ark.(2007). Ayrıca hastaların kişisel bakım uygulamalarını kendilerinin yapmalarına olanak sağlayarak bağımsız yaşamlarına geri dönmelerini kolaylaştırmaktadır. Hemşirelerin bağımsız ve invaziv olmayan girişimlerinden biri olan ameliyat sonrası hastaların ayağa kaldırılmaları hastaların iyileşmelerinin hızlandırılmasında son derece önemli bir uygulamadır (Kaneda ve ark.(2007).

Bu nedenle bu çalışmada cerrahi hastalarının ameliyat sonrası ayağa kalkma davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Materyal –Metod

Araştırma 01.09.2007-31.05.2008 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürlüğü Genel Cerrahi ABD servisinde yatan, cerrahi girişim geçiren ve çalışmaya katılmayı kabul eden 85 hasta ile tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacıların hazırladığı anket formlarının hastalar tarafından doldurulmasıyla elde edilmiştir. Veriler bilgisayarda yüzde, frekans, ortalama ve ki-kare yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın yapılabilmesi için gerekli izinler hastane başhekimliği ve hemşirelik hizmetleri müdürlüğünden yazılı hastalardan bilgilendirildikten sonra sözlü olarak alınmıştır.

Bulgular ve Tartışma

Cerrahi hastalarının ameliyat sonrası ayağa kalkma davranışlarının değerlendirildiği çalışmada hastaların %95.3’nün ( ameliyat günü ve birinci gün toplamı) erken ayağa kalktıkları belirlenmiştir. Hastaların yaş ortalaması 46.6±16.91’dir, % 62.4’ü ilk-orta öğrenim mezunu, %57.6’sı daha önce cerrahi deneyim yaşamış ve %43.5’i ameliyatını az ve orta riskli gördüklerini belirtmişlerdir(Tablo 1). Çalışmada yer alan hastaların yaş, öğrenim, cerrahi deneyim ve ameliyat riski gibi bireysel özellikleri erken ayağa kalkmada hastaları destekler nitelikleri oluşturmaktadır. İleri yaş hastalarda komplikasyonların ve eşlik eden hastalıkların artmasına ve hastanın güçsüzleşmesine yol açarak hastaların ayağa kalkmasında engelleyici olabilmektedir(Dunn, 2004). Örneklem grubu genç yaş grubunu oluşturmaktadır. Cerrahi deneyim erken ayağa kalkmanın önceden öğrenilmesi açısından, risksiz ameliyatlar hastaların ameliyat yeri korkularının azaltılması açısından ve hastaların öğrenim düzeyi konunun öneminin kavranması açısından ayağa kalkma davranışını kolaylaştırmaktadır (Erdil F & Elbaş, 2001; Aktan, 2004).

Tablo 1. Hastaların Özellikleri( n=85)

Yaş        (X±SD)                                                                        46.6±16.91      (Min=16, Max=87)

Eğitim (n / %) İlk-orta öğretim 53 62.4

Üniversite ve üstü 32 37.6

Cerrahi deneyim (n / %) Cerrahi deneyimi var 49 57.6

Cerrahi deneyimi yok 36 42.4

Cerrahi risk (n / %) Az riskli 37 43.5

Orta riskli 37 43.5

Çok riskli 11 12.9

Hastaların %61.2’sine ameliyat öncesi postoperatif ayağa kalkmanın önemi konusunda bilgi verildiği ve bu eğitimin %61.5 doktorlar tarafından verildiği, %88.2’sinin ameliyat sonrası geç ayağa kalkmanın yol açabileceği sorunları bilmediği belirlenmiştir(Tablo 2). Yapılan çalışmalarda bilgilendirmenin olumlu sonuçları belirlenmiştir. Heye ve ark.,(2002) ameliyat öncesi eğitim alan hastaların ameliyat sonrası daha az ağrı ve güçlük yaşadıklarını belirlemişlerdir. Letterstal, Sandström, Olofsson & Forsberg,(2004) abdominal anevrizmalı hastaların postoperatif mobilizasyonunu inceledikleri çalışmalarında preoperatif eğitim yapılan hastaların yapılmayan hastalara göre daha mutlu ve fiziksel olarak kendilerini daha iyi hissettiklerini belirlemişlerdir. Ameliyat sonrası mobilizasyon ve ayağa kalkma cerrahi hastalarının önemli bilgilendirilme konularından biridir(Suhonen & Leino-Kilpi, 2006; Johansson   ve ark.,2004).

Tablo 2. Ameliyat Öncesi Ayağa Kalkma Eğitimi

n %

Eğitim alma durumu Eğitim alan 52 61.2

Eğitim almayan 33 38.8

Eğitimi veren

kişi Hemşire 16 30.8

Doktor 32 61.5

Diğer sağlık personeli 4 7.7

Geç ayağa kalkmanın zararlarını bilme Bilgi var 10 11.8

Bilgisi yok 75 88.2

Hastaların %30.6’sının ameliyat günü, %64.7’sinin ameliyatın birinci gününde ayağa kalktığı belirlenmiştir(Tablo 3). Kaneda ve ark.(2007 yaptıkları çalışmada lobektomiden 4 saat sonra yürüyen hastaların birinci gün yürüyen hastalardan daha iyi pulmoner fonksiyon iyileşmesi gösterdiklerini ve Shoshtari, Connolly, Israel & Hill, (2008) kolon cerrahisi sonrası desteklenen hastaların daha erken mobilize olduklarını belirlemişlerdir. Çalışmada erken ayağa kalkma oranının yüksek olması ve önceki çalışmaların iyileşme üzerine olumlu etkileri erken ayağa kalkmanın önemimi vurgulamaktadır. Hastaların %74.1’nin de ayağa kalkarken yakınlarından yardım aldığı saptanmıştır(Tablo 3). Çalışmanın uygulandığı serviste hemşire yetersizliği ve hasta yoğunluğunun bu sonucu etkilediği kanısındayız. Hastaların ayağa kalkma davranışları ile değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır.

Tablo 3. Ameliyat Sonrası Ayağa Kalkma

n %

Ayağa kalkma zamanı Aynı gün 26 30.6

1. Gün 55 64.7

2. Gün ve üstü 4 4.7

Ayağa kaldıran

kişi Hemşire 1 1.2

Doktor 4 4.7

Hasta yakını 63 74.1

Diğer sağlık personeli 17 20.0

Sonuç

Cerrahi girişim geçiren hastalar literatür ve yapılan çalışmaların sonuçlarıyla uyumlu olarak erken ayağa kalkmaktadır. Ayağa kalkma konusunda bilgilendirme oranı ortalamanın üstündedir. Hemşireler hastaların ayağa kaldırılma konusunda bilgilendirilme ve ayağa kaldırılma işlevlerini az yapmaktadır. Hemşireler hastaların ayağa kaldırılmasında aktif rol almalıdır.

Kaynaklar

Aktan Ö.(2004) Ameliyat sonrası bakım. İn. İ Sayek. (Eds) Temel Cerrahi(s. 121-124.) Güneş Kitabevi, Ankara

Donda D, Workman ML & Mishler MA(1995). Medical Surgical Nursing 2nd Edition (pp.409-429),   WB. Saunders Company.

Dunn D(2004) Preventing perioperative complications in an older adult. Nursing ,34,37-41.

Erdil F & Elbaş NÖ(2001). Cerrahi hastalıkları hemşireliği(s.97-136) Aydoğdu ofset, Ankara

Heye ML, Foster L, Bartlett MK & Adkins S (2002). A preoperative ıntervention for pain reduction,improved mobility and self-efficacy.Applied Nursing Research, 16,174-183.

Johansson K, Salantera S, Heikkinen K, Kuusisto A, Virtanen H & Leino-Kilpi H (2004). Surgical patient education: assessing the interventions and exploring the outcomes from experimental and quasiexperimental studies from 1990 to 2003. Clinical Effectiveness in Nursing ,8,81-92.

Kalisch BJ, Landstrom G & Williams RA (2009).Missed nursing care:Errrors of omission.Nursing Outlook 57,3-9.

Kaneda H, Saito Y, Okamoto M, Maniwa T, Minami K & Imamura H(2007).Early postoperative mobilization with walking at 4 hours after lobectomy in lung cancer patients.Gen Thorac Cardiovasc Surg ,55,493-498.

Litwack K.(2000). Postoperative Patient. In . SM Lewis, MM Heitkemper & SR Dirksen (Eds), Medical Surgical Nursing(pp.390-413). by Mosby Inc, St.louis.

Letterstal A, Sandström V, Olofsson P & Forsberg C(2004).Postoperative mobilization of patients with abdominal aortic aneurysm.Journal of Advanced Nursing, 48,560-568.

Suhonen R & Leino-Kilpi H( 2006). Adult surgical patients and information provided to them by nurses: a literature review. Patient Education and Counseling ,61, 5-15.

Shoshtari ZK, Connolly AB, Israel LH & Hill AG (2008). Fast-track surgery may reduce complications following major colonic surgery. Disease of the Colonic & Rectum, 51, 1633-1640.

Vollmann KM(2004). The right position at the right time:mobility makes a difference. Intencive and Critical Care Nursing ,20,179-182.

Kansızlık için kür

Kansızlık insan sağlığı açısından çeşitli sağlık sorunlarına yol açan bir sağlık problemidir. Kansızlık için kür hafife alınmaması gereken, doğru bir tedavi gerektiren ve bitki kürleri ile doğal bir şekilde desteklenmesi gereken bir hastalıktır.

Toplumda kansızlık olarak ifade edilen tıp literatüründeki asıl adıyla aneminin çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Öncelikle anemi denilen hastalık kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların sayısındaki ya da alyuvar hücrelerinin içinde bulunan ve kana kırmızı rengi veren hemoglobin sayısındaki azalma ile meydana gelir. Bu alyuvarların ya da hemoglobinin azalması genelde demir eksikliğine bağlı nedenlerdir. Demir eksikliği ise; demir içerikli besinlerin yeterli tüketilmemesi, bazı sindirim problemleri, bağırsak hastalıkları, mide sorunları nedeniyle demirin bağırsaklar tarafından yetersiz emilip yine vücuda yetersiz seviyede geçmesi, bazı iç ve diğer kanamalar gibi nedenlerden dolayı meydana gelmektedir. Dolayısıyla vücudun sahip olması gereken demir oranı zaman zaman uzman doktorlar tarafından kontrol edilmelidir. Demir eksikliği riski ile karşı karşıya kalma ihtimali sürekli bulunan biz insanların ise düzenli beslenmesi ve düzenli olarak demir seviyesine baktırması gereklidir. Bunun yanı sıra kendi fiziksel durumumuzu sürekli takip etmeliyiz.kansızlık için kür makalesi için tıklayınız

Hamilelik Testi

Gebelik bekleyen bütün kadınlar o ay adetin gecikmesini bekleyerek vücudunda bazı değişiklikleri görmek isterler. Her ay o heyecanlı bekleyiş devam eder ta ki o sevimli çift çizgiyi görene kadar. İşte gebelikle ilgili size gebe olduğunuzu ilk söyleyen test bu gebelik testleridir. Piyasada fiyatı 3 ila 5 tl arasında değişmektedir. Eczanelerde farklı markalar altında bulunan bu gebelik testlerinin bir de adet gecikmesini beklemenize gerek kalmadan erkenden göstereni vardır bunlar da erken gebelik testleridir. Hamilelik testi Fiyatları da 15-20 tl civarındadır. Bu gebelik testlerinin doğruluk oranı %99 olmakla birlikte bazen yanlış sonuç da verebilmektedir. En doğru gebelik durumunu gösteren test kan testidir.

York Testi

York testi sayesinde kişinin kilo almasına sebep olan besinler ortaya çıkarılır ve tamamen kişiye özel bir beslenme programı elde edilir. Kişi bu programa uyduğu taktirde fazla kilolarından garantili bir şekilde kurtulur ve bazı ciddi hastalıkların semptomlarını artık yaşamaz hale gelir. York testi kilo verdirmenin yanı sıra; mide ve bağırsak sistemi problemlerini, eklem ve kas ağrılarını, migren ve kronik ağrıları, romatizma hastalıklarını, nezle grip gibi kış hastalıklarını, kronik halsizlik ve yorgunluğu, solunum yolları hastalıkları, çeşitli nedenlerden kaynaklanan ödemi, sedef hastalığını, astım bronşiti, çeşitli cilt hastalıklarını, nörolojik hastalıkları, psikolojik rahatsızlıkları ve kişinin hayat standardını düşüren birçok hastalıkları yok eder.

Alkali Diyeti

İnsan vücudunun normal pH'sı 7.4'tür yani alkalidir. Dolayısıyla insan vücudu, pH'sına uygun değerlerde korunursa daha sağlıklı olur. Metabolizmayı yavaşlatmadan bu alkali pH değerlerini korumak için bazik yani alkali değerlerdeki gıda ürünleri tüketilmelidir. Zayıflamaya yönelik bu yeni çalışma fazla kilo problemi olan kişilerde denenmiş ve alkali beslenme kilo verme alanında yerini sağlamlaştırmıştır. Alkali diyetinin buluşunu prof.dr. Ahmet Maranki yapmıştır. Maranki hocanın bulduğu alkali diyeti bir çok insan tarafından uygulanmakta ve çok ciddi olumlu sonuçlar alınmaktadır. Ahmet Maranki alkali diyetini insan vücudunun pH'ına uygun pH'larda beslenerek ve her gün alkali su içerek gerçekleştiğini savunmaktadır. Aynı prensiple asidik besinlerin insan metabolizmasını yavaşlattığını dolayısıyla zayıflamayı engellediğinin altını çizmektedir.

Zayıflama Yöntemleri

Zayıflama yöntemleri, hemen hemen her kadının hayatında belli bir dönemde ya da her döneminde yanında olduğu, onu hiç yalnız bırakmayan yegane konulardan birisidir. İnsanların genel olarak tüketime alışkın olması, şu günlerde piyasada hayır denemeyecek kadar cezbedici gıda seçeneklerinin olması, paketlenmiş gıda tüketiminin çok artması, stres, pasif hayat beraberinde fazla kiloları da getirmektedir. Öyle ki son yıllarda başetmek zorunda olduğumuz hastalıkların en başında obezite ya da kilo sorunu vardır. Bu kilo problemi de diğer hastalıkları doğuruyor kimi zaman. Hem sağlık açısından hem sosyal hem psikolojik açıdan fazla kilo kişi için çok olumsuz bir durumdur. Ve ne yazık ki şu günlerde yaşadığımız hayat o kadar yapay ve pasif ki tükettiğimiz gıdaların kalorisini yakamıyoruz ve dolayısıyla yıldan yıla kilo alıyoruz.

Protez Saç

Protez saç profesyonel uzmanlar tarafından ölçülendirme yapılan ve %100 insan saçı dokusundan gelişmiş teknik yöntemlerle üretilmekte olan saç protezinin özel yapıştırıcılarla saçsız ya da seyrek olan saç bölgelerine yerleştirilip şekillendirilmekte olan yönteme denilmektedir. Tıbbi operasyon gereği duyulmayan ve memnun kalınmadığı takdirde ger dönüşü mümkün; hijyenik, kullanım açısından sorunsuz, dayanıklılık açısından sağlam ve estetik görüntüye kavuşturan bir uygulamadır.

Protez Saç Kimlere Uygulanabilir?

Protez saç, dökülmenin veya saç kaybının nedeni ne olursa olsun hiç fark etmeksizin; genç – yaşlı, kadın – erkek bütün bireylere uygulanabilmektedir. Kemoterapi ve radyoterapi muayeneleri sonunda saçlarını kaybeden bireyler bile, protez saç uygulaması sayesinde saçsız geçirdikleri dönemleri yüksek bir motivasyonla ve moralle geçirmeye başlayabilirler.

Selülit

Selülit kelimesi insanlara medikal bir konuya ait bir şeymiş gibi gelir. Fakat aslında selülit çok basit olarak derinin altında bulunan yağdan başka bir şey değildir. Selülite neden olan yağ dokusu bağ dokusunu ters yöne doğru ittirerek cildi buruş buruş ve inişli çıkışlı gibi göstermektedir. Selülit insan sağlığı açısından zararlı bir şey değildir. Fakat bunun yanında çoğu kişi selülitten kötü görüntüsü yüzünden kurtulmak istemektedir.

Vücutta selülit olması kişinin kilolu olduğu anlamına gelmemektedir. Zayıf hatta sıfır beden olarak nitelendirilen çok zayıf kişilerde dahi selülit görülebilmektedir. Yalnız şu da var ki eğer kilolu iseniz kilo vermek vücudunuzdaki selülitleri azaltmanıza yardımcı olur. Selülit genelde erkeklerden çok bayanlarda daha çok görülmektedir. Yine selülitle ilgili bir gerçek var ki akrabalarınızda selülitli bir bayan varsa sizin de selülitli olma ihtimaliniz yüksektir. Yani selülitin genetik faktörü de çok fazladır.

Karatay Diyeti

Karatay diyeti ile kilo vererek daha sağlıklı ve uzun yaşama vaad ediliyor. Bunun altında yatan prensip ise Karatay diyetindeki beslenme şekli ile sadece hedeflenen kiloyu verene kadar bu diyeti yapmak değil, artık bu beslenme tarzını benimseyip bununla yaşamaktır. Böylece kişi bu diyeti uygulayana kadar geçen zamandaki yanlışlarını düzeltip metabolizmasını normale çevirerek vücudun daha sağlıklı olmasını sağlar. Aksi taktirde yanlış beslenme tarzıyla yaşayan kişilerde özellikle ileri yaşlarda çözülmesi daha zor bir takım hastalıklar baş gösterir. Metabolizmayı yanlış çalıştıran yani yanlış beslenen kişilerde olma ihtimali daha yüksek olan bu hastalıklar çeşitli fiziksel ve kimyasal bozukluklar yaratarak hayati sorunlar yaratabilmektedir.