Okul çağı çocuklarının yaklaşık %3-9’unu etkileyen DEHB %30–70 oranında erişkinlik döneminde devam ederek, psikososyal, eğitimsel ve mesleki alanlarda işlev kaybına neden olmaktadır (1,2). Ailesel öykünün varlığı DEHB için süreklilik riskinin göstergelerinden biridir. Ancak DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde DEHB sıklığı ile ilgili az sayıda çalışma yapılmıştır (3,4). Bu çalışmada DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde DEHB belirti sıklığının araştırılması, DEHB belirtileri olan ebeveynlerin çocuklarında bozukluğun belirti şiddeti ve eşhastalanım düzeyinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
DEHB tanısı almış 7-16 yaşları arasındaki 81 çocuk ve kontrol grubu olarak DEHB tanısı almayan, yaş, cinsiyet, zeka düzeyi açısından eşleştirilen 60 çocuk ile toplam 282 ebeveyn çalışmaya alınmıştır. Çocuklar Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe Uyarlaması ve DSM-IV’e dayalı görüşmelerle değerlendirilmiştir. Çocuklardaki DEHB belirtileri Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği (CADÖ-48) ve Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozuklukları İçin DSM-IV’e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği (ÇEDBÖ) ile, ebeveynler Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği (WUDÖ) ve Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Ölçeği ile (DEHÖ-E) değerlendirilmiştir.
DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinin WUDÖ ve DEHÖ-E puan ortalamaları kontrol grubundan anlamlı oranda yüksektir. WUDÖ ve DEHÖ-E puanları ile çocukların ÇEDBÖ ve CADÖ–48 puanları arasında pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır. Yaşam boyu DEHB belirtileri sergileyen ebeveynlerin çocuklarında ek tanı sıklığı, yaşam boyu DEHB belirtisi olmayan ebeveynlerin çocuklarından anlamlı oranda yüksek bulunmuştur.
Ebeveynlerdeki DEHB belirti şiddeti ve sıklığının, ebeveyn-çocuk ilişkisini etkileyerek, bozukluğun seyrine olumsuz etki yapabileceğini öne süren çalışmalar bulunmaktadır (5). Bizim çalışmamızda da DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde kontrol grubuna göre DEHB belirti düzeyinin daha yüksek olduğu, DEHB’si olan ebeveynlerin çocuklarında DEHB belirti şiddeti ve eşhastalanım oranının DEHB’si olmayan ebeveynlerin çocuklarına göre yüksek olduğu saptanmıştır. DEHB’li çocukların izlem ve tedavi yaklaşımında, ebeveynlerde DEHB ve diğer ruhsal bozuklukların varlığının incelenmesi ve ebeveyn tedavisinin sağlanmasının, çocuğun DEHB belirtilerinin seyri ve tedavisine olumlu katkı sağlayacağı düşünülebilir.